Halloween czyli Dziady ??

Halloween czyli Dziady ??

Celtycki Halloween nie jest nam aż tak obcy jak mogłoby się wydawać, w Polsce istniał dawniej bardzo podobny zwyczaj, i żeby było zabawniej obchodzony był w tym samym dniu roku, były to tzw. “Dziady”. Dziady to zwyczaj ludowy Słowian, wywodzący się z przedchrześcijańskich, obrzędów słowiańskich, choć dokładne korzenie tej tradycji nie są znane. Dobrze znane są natomiast wpływy celtyckie na słowiańskiej kulturze, zatem kto wie? Być może Halloween i Dziady to pierwotnie to samo święto.

Zasadniczym celem Dziadów było nawiązanie kontaktu z duszami zmarłych, pozyskanie ich przychylności ale również udzielenie pomocy duchom w zakończeniu nie załatwionych ziemskich spraw. Dziady obchodzono dwa razy w roku - na wiosnę i na jesieni właśnie 31 Października. W najbardziej pierwotnej formie obrzędu dusze należało ugościć (np. miodem, kaszą i jajkami), aby zapewnić sobie ich przychylność i jednocześnie pomóc im w osiągnięciu spokoju w zaświatach. Wędrującym duszom oświetlano drogę do domu, rozpalając ogniska na rozstajach, aby mogły spędzić tę noc wśród bliskich. Ogień mógł jednak również uniemożliwić wyjście na świat upiorom - duszom ludzi zmarłych nagłą śmiercią, samobójców itp. W tym celu rozpalano go na podejrzanej mogile - echem tego zwyczaju są znicze. W niektórych regionach Polski, np. na Podhalu w miejscu czyjejś gwałtownej śmierci każdy przechodzący miał obowiązek rzucić gałązkę na stos, który następnie co roku palono. Dziś w Polsce Dziadów nie obchodzi prawie nikt.

Ich celtycki odpowiednik Halloween przetrwał jednak w wielu krajach ale przede wszystkim w Irlandii, Szkocji, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Początkowo był w USA ostro zwalczany przez wszystkie większe Kościoły protestanckie i katolickie. Halloween był jednak tak popularny, że w końcu zdecydowały się one najpierw przejść nad nim do porządku dziennego, potem przyjąć go do milczącej akceptacji. Dziś w USA to święto prywatnie obchodzą także duchowni. Halloween do USA przywędrowało wraz z irlandzkimi i szkockimi osadnikami, nie jest świętem powstałym na gruncie amerykańskim jak zwykło się przyjmować. Noc z 31 października na 1 listopada - All Hallows Eve, czyli przeddzień Wszystkich Świętych, określany mianem Halloween, jest świętem o przedchrześcijańskich korzeniach. Konkretnie wywodzi się z celtyckiego święta Samhain. Samhain to okres, w którym rolnicy szykowali się na nadejście zimy, czas przygotowywania zapasów i powrotu do zimowych osad ludzi i bydła z letniego wypasu. Była to też najlepsza pora na wzmocnienia rodzinnych i towarzyskich więzów, czas wspólnoty i opowieści. Świętowanie trwało dziewięć dni, z kolei w przeddzień Samhain obchodzono Fleadh nan Mairbh, czyli święto zmarłych. Według celtyckich wierzeń, to właśnie wtedy światy rzeczywisty i nadprzyrodzony się ze sobą stykają. Jest to świetny pretekst do snucia opowieści o duchach, dla których jest to ostatni moment na wyrównanie rachunków z żyjącymi oraz nadrobienie wszystkich zaległości, których nie udało im się spełnić za życia. Samo Halloween jest upamiętnieniem przejścia od życia do śmierci. W dzisiejszych czasach Halloween jest traktowane nie jako obrządek religijny, ale bardziej jako zabawa, a co za tym idzie - sposób na zarabianie. Zwłaszcza widać to w krajach anglosaskich, gdzie organizuje się bale przebierańców, pokazy sztucznych ogni i różnego rodzaju imprezy tematyczne, gdzie główną atrakcją stają się wymyślne kostiumy oraz upiorne dekoracje. Żadna zabawa halloweenowa nie obędzie się bez stosownych przygotowań, wystroju domu, czy właściwego przebrania.

Dzień Wszytkich świętych podobnie jak w Polsce, obchodzony jest w Irlandii 1 Listopada. Nie jest to jednak święto państwowe. Irlandzka tradycja nakazuje w tym dniu uczesniczyć w specjalnej mszy św. oraz modlić się za dusze zmarłych. Podobnie obchodzone do naszego święta zmarłych ( ze zniczami, procesjami na cmentarzach ), śwęto obchodzi się w Irlandii w lipcu, choć nie tak powszechnie jak w Polsce.

M.P.

#irlandia